Handboek Katholieke Medische Ethiek - Hoofdstuk V

on-line editie vanaf 2019 onder redactie van dr. W.J. kardinaal Eijk, dr. L.J.M. Hendriks en prof.dr. F.J. van Ittersum

Ⓒ Katholieke Stichting Medische Ethiek 2019 - 2024

V.3.3 Enhancement van hersenfuncties met behulp van elektrische en electromagnetische prikkels en implantaten

F. Hamburg, F.J. van Ittersum

Een van eerste technische ingrepen in de hersenen, waarbij het psychisch en geestelijk functioneren in het geding was, betrof de psychochirurgie, veel beoefend in de jaren veertig en vijftig van de 20e eeuw bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen (zie Hoofdstuk IV.5.3). Vanwege de ernstige bijwerkingen en onzekere therapeutische resultaten raakte de psychochirurgie rond 1960 in onbruik. In de jaren vijftig en zestig ging de Spanjaard Jose Delgado op zoek naar een alternatief voor de psychochirurgie. Hij verrichtte een aantal experimenten die in zijn tijd veel opzien baarden, maar nu praktisch vergeten zijn: hij plaatste elektroden met radio-ontvangers in de hersenen van mensen en dieren [1J. Horgan. The forgotten era of brain. Scientific American, 2005, October:, 66-73.]. Op foto’s staat hij afgebeeld in een Arena als stierenvechter. Hij kon met een druk op de knop een aanstormende stier via elektroden (stimoceivers genoemd) in diens hersenen abrupt van zijn agressie bevrijden en op enkele passen afstand van hem tot stilstand brengen. Ook bij mensen kon hij op deze wijze het bewustzijn, de ‘mind’, en de lichaamsmotoriek controleren. Door middel van elektroden aangebracht in het limbisch systeem en de amandelkern (hersendelen die een rol spelen bij het reguleren van emoties) was het mogelijk emoties op te wekken. Tijdens een van deze experimenten werd een 21-jarige vrouw met epilepsie die rustig gitaar zat te spelen, door een signaal, overgebracht via elektroden aan de hersenen, plotseling zo woedend dat ze de gitaar tegen de muur gooide. Ook was het mogelijk bij mensen op deze wijze angst, lust, hilariteit en praatzucht op te wekken. Het stimuleren van het septum in het limbisch systeem veroorzaakte euforie. Zou dat, zo dacht Delgado, geen geschikte therapie tegen depressies kunnen zijn? In een boek dat verscheen in 1969, gaf hij als zijn mening te kennen dat de ‘neurotechnologie’ op het punt stond ‘de geest (mind) te veroveren’ en ‘een minder wrede, gelukkiger en betere mens’ te scheppen’ [2J.M.R. Delgado. Physical Control of the Mind: Toward a Psychocivilized Society. New York: Harper & Row, 1969.]

image_pdfimage_print