Hoofdstuk I van het Handboek Katholieke Medische Ethiek onder redactie van dr. Willem Jacobus kardinaal Eijk, dr. L.J.M. Hendriks en prof.dr. F.J. van Ittersum.
Het katholieke mensbeeld houdt in dat de mens, geschapen als hij is naar Gods beeld en gelijkenis, een intrinsieke waarde is, dus altijd meer dan alleen een instrumentele waarde vertegenwoordigt. Zoals we boven zagen, noemt Gaudium et Spes de mens ‘het enige schepsel (op aarde) dat God omwille van zichzelf heeft gewild.’ Het eigendomsrecht en …
W.J. Eijk De seculiere samenleving, die zeer pluriform is, mist een gemeenschappelijke levensvisie. Daardoor is het moeilijk om tot een consensus te komen, nodig als basis voor wettelijke regelingen die door iedereen in de samenleving worden aanvaard, ook op het gebied van de gezondheidszorg en de medische ethiek. In overeenstemming met haar Anglo-Amerikaanse empiristische filosofie …
W.J. Eijk Hoe kunnen we nu uitgaand van de beschreven mensbeelden komen tot de formulering van waarden en normen? Bij de bespreking van het katholieke mensbeeld kwam al de vraag ter sprake in hoeverre we het recht hebben om te beschikken over het menselijke lichaam. Op de eerste plaats is het nodig nader stil te …
W.J. Eijk Dat mensen niet tot middel mogen worden gedegradeerd, wordt door velen erkend. Voor de medische ethiek is van doorslaggevend belang of deze norm ook voor het menselijke lichaam geldt. Mag de mens over de eigen biologische natuur beschikken? In hoeverre hebben we het recht om in het menselijke lichaam in te grijpen en …
W.J. Eijk 1.1.1 Mensbeeld en evolutietheorie Ook al is een evolutie-ethiek in principe amoreel, dat betekent nog niet dat de aanhangers van de evolutietheorie ethiek zinloos achten. Evolutie-ethiek wordt echter gekenmerkt door pragmatisme. Een voorbeeld ervan is het instrumentalisme van John Dewey (1859-1952). Dit is een speciale vorm van pragmatisme, de leer dat iets waar …
W.J. Eijk De ethische opvattingen van de Rooms-katholieke Kerk stoten vaak op onbegrip. Een belangrijker oorzaak hiervan is dat men weinig stilstaat bij de fundamentele verschillen in denken tussen de huidige seculiere cultuur en de Kerk. Wie de klassieke positie van de Kerk ten aanzien van de waarde van het menselijke leven en de menselijke …
W.J. Eijk en F.J. van Ittersum Inleiding In het vorige gedeelte van dit hoofdstuk zijn de waarden, principes en normen besproken die richtinggevend zijn voor het handelen van medewerkers in de gezondheidszorg. Voor het vruchtbaar werkzaam zijn in de zorg is het respecteren van genoemde waarden en normen noodzakelijk, maar daarmee is het beeld van …
F.J. van Ittersum en W.J. Eijk Het besef dat de verzorging van zieken het beste tot haar recht komt, wanneer zij wordt geboden door iemand die zelf met ziekte en lijden heeft kennisgemaakt, spreekt al uit de Grieks-Romeinse mythologie rond de god van de geneeskunde, Aesculapius. Volgens een van de mythen over hem raakt Aesculapius …
W.J. Eijk Het concrete voorbeeld van een persoon die de deugden in zijn leven volledig tot bloei heeft laten komen, zegt meer dan een filosofische of theologische analyse. Het voorbeeld bij uitstek is Jezus Christus, Gods Zoon die voor ons is mens geworden. Hij is waarlijk God en waarlijk mens, aan ons gelijk behalve in …
F.J. van Ittersum Wanneer er zoals eerder in dit hoofdstuk beschreven een duidelijke visie is op de invulling van de zorg, komt de vraag boven hoe de christelijke zorgvisie in de praktijk vormgegeven moet worden, maar ook hoe deze visie op de zorgverlener-patiëntrelatie zich verhoudt tot andere, hedendaagse niet-christelijke visies op de zorgverlener-patiënt relatie. In …
